..तर १.३० ला दीड आणि २.३० ला अडीच का म्हटले जाते? ; कारण माहित आहे का?

मुंबई : लहानपणीच मुलांना घड्याळाच आकर्षण असतं. त्यामुळे खूप कमी वयात घड्याळातील आकडे ओळखले जातात. तेव्हापासूनच प्रत्येकाला प्रश्न असतो. आपण ३.३० ला साडे तीन आणि ४.३० ला साडे चार असं संबोधतो. पण मग १.३० ला दीड आणि २.३० ला अडीच का म्हटले जाते.

जर कुणी याला साडे एक किंवा साडे दोन बोलले तर आपण त्याला हसतो. पण दीड आणि अडीच का म्हटलं जातं याच कारण कुणालाच माहित नाही.

यामागचे खरे कारण हे आहे
वास्तविक, भारतातील मोजणी पद्धतीमध्ये दीड आणि अडीच असे शब्द अपूर्णांकात गोष्टींचे वर्णन करतात. भारतात हे आजपासून नाही तर प्राचीन काळापासून चालत आले आहे. आता हा अपूर्णांक काय आहे ते पाहू. अपूर्णांक ही एक संख्या आहे जी पूर्ण संख्येचा भाग दर्शवते. उदाहरणार्थ, जर 3 ला 2 ने भागले तर त्याला दीड म्हटले जाईल किंवा जर 5 ला 2 ने भागले असेल तर त्याला अडीच म्हटले जाईल.

गणिताचे ज्ञान प्रथम भारतात आले. अपूर्णांकांसारख्या संख्या ही केवळ भारताची देणगी आहे. ज्योतिषशास्त्रात आजही अपूर्णांक संख्या वापरली जाते, याशिवाय भारतामध्ये वजन आणि वेळ अपूर्णांकांमध्ये मोजली जाते. दीड आणि अडीच हे शब्द सुरुवातीपासूनच भारताचे गणिताचे मूलभूत शब्द आहेत. याशिवाय ‘सवा’ आणि ‘पौणे’ हे शब्दही भारतात प्रचलित आहेत. आता समजा घड्याळात वेळ 3:15 आहे, तर लोक त्याला 1:15 म्हणतात. कारण ते बोलायला खूप सोपं वाटतं आणि बोलण्यात वेळही वाचतो. त्यामुळे आता तुम्ही समजून घेतले पाहिजे की अशा शब्दामागे रॉकेट सायन्स नसून ती भारतीय प्रमाण आणि व्यवहाराची बाब आहे.