जळगाव, लोकशाही न्यूज नेटवर्क
महाराष्ट्र एन.सी.सी. संचालनालय यांच्या वतीने भारत सरकारच्या उपलक्षी राष्ट्रीय प्रदूषण नियंत्रण दिनानिमित्त दि. २ ते ९ डिसेंबर २०२२ दरम्यान पुनीत सागर अभियान या उपक्रमाचे आयोजन करण्यात आलेले आहे. जळगाव शहरातील मेहरूण तलाव जो संपूर्ण शहरास पेयजलाचे स्त्रोत म्हणून ओळखला जातो. त्याची स्वच्छता करण्याची मोहीम १८ महाराष्ट्र एन.सी.सी. बटालिअन, जळगावच्या यांच्या वतीने आज दि. ०२ डिसेंबर २०२२ रोजी मेहरूण तलाव येथे सकाळी तलावावरील प्लास्टिक प्रदूषण कमी करण्यासाठी १०० छात्र सैनिकांनी स्वच्छता केली.
काय आहे पुनीत सागर अभियान
राष्ट्रीय छात्र सेना (NCC) आणि युनायटेड नेशन्स एन्व्हायर्नमेंट प्रोग्राम (UNEP) यांनी 22 सप्टेंबर 2022 रोजी नवी दिल्ली येथे रक्षा मंत्री राजनाथ सिंह यांच्या उपस्थितीत प्लॅस्टिक प्रदूषणाच्या समस्येला सामोरे जाण्यासाठी आणि सार्वभौमत्व साध्य करण्यासाठी सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली. ‘पुनीत सागर अभियान’ आणि ‘टाइड टर्नर्स प्लास्टिक चॅलेंज प्रोग्राम’ द्वारे स्वच्छ जलस्रोतांचे ध्येय.
डी.जी. एनसीसी लेफ्टनंट जनरल गुरबीरपाल सिंग आणि यूएन वर्ल्ड फूड प्रोग्रामचे निवासी प्रतिनिधी श्री बिशो पराजुली यांच्यात सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी करण्यात आली. रक्षा राज्य मंत्री अजय भट्ट, संरक्षण सचिव डॉ. अजय कुमार, संरक्षण मंत्रालयाचे इतर वरिष्ठ अधिकारी आणि UNEP चे प्रतिनिधी उपस्थित होते.
‘पुनीत सागर अभियान’ हा एक उदात्त उपक्रम असल्याचे सांगून संरक्षण सचिवांनी आपल्या भाषणात ही मोहीम यशस्वी करण्यासाठी एनसीसीच्या प्रयत्नांचे कौतुक केले. १.५ दशलक्ष एनसीसी कॅडेट्समध्ये जगभरातील तरुणांच्या विचारसरणीवर प्रभाव टाकण्याची क्षमता आहे आणि या मोहिमेला जन आंदोलन बनवण्यात ते मोलाची भूमिका बजावतील असा विश्वास त्यांनी व्यक्त केला. डॉ. अजय कुमार यांनी UNEP चे आभार मानले की, “भावी पिढ्यांना दीर्घ आणि निरोगी जीवन जगता यावे यासाठी पर्यावरणाचे रक्षण करणे ही आमची सामूहिक जबाबदारी आहे”, असे सांगून राष्ट्रीय छात्र सेनेला या मोहिमेसाठी पाठींबा दिला.
भारताच्या हवामान बदलाच्या संकल्पाचा आधारस्तंभ
ग्लासगो येथे आयोजित २६ व्या संयुक्त राष्ट्रांच्या हवामान बदल परिषदेच्या COP26 मधील पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या संकल्पना साकार करण्यासाठी सरकारने घेतलेल्या अनेक उपक्रमांपैकी ‘पुनीत सागर अभियान’ हा एक आहे, ज्याला त्यांनी ‘पंचामृत’ म्हणून संबोधले. 31 ऑक्टोबर ते 13 नोव्हेंबर 2021 दरम्यान स्कॉटलंड. पंतप्रधानांनी हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी भारताचे अभूतपूर्व योगदान म्हणून पाच अमृत घटक सादर केले होते.
पाच अमृत घटक
१) भारत 2030 पर्यंत आपली गैर-जीवाश्म ऊर्जा क्षमता 500 गीगा वेट वर नेईल.
२) 2030 पर्यंत भारत आपल्या 50 % ऊर्जा गरजा अक्षय ऊर्जेतून पूर्ण करेल.
३) भारत 2030 पर्यंत एकूण अंदाजित कार्बन उत्सर्जन एक अब्ज टनांनी कमी करेल.
४) 2030 पर्यंत भारत आपल्या अर्थव्यवस्थेतील कार्बनची तीव्रता 45 टक्क्यांहून अधिक कमी करेल.
५) 2070 पर्यंत भारत नेट झिरोचे लक्ष्य गाठेल.
स्पायरलिंग ड्राइव्ह
राष्ट्रीय छात्र सेनेने ०१ डिसेंबर २०२१ रोजी स्वच्छतेच्या महत्‍त्‍वाबद्दल जनजागृती करताना ‘पुनीत सागर अभियान’ ही देशव्यापी प्रमुख मोहीम सुरू केली होती, सुरुवातीला एका महिन्यासाठी, समुद्र किनारी प्लास्टिक आणि इतर टाकाऊ पदार्थांपासून स्वच्छ करण्यासाठी. त्यानंतर नद्या आणि इतर जलस्रोतांना देखील कव्हर करण्यासाठी संपूर्ण भारतातील मोहीम म्हणून ती वाढवण्यात आली.
राष्ट्रीय छात्र सेना ही, जगातील सर्वात मोठी गणवेशधारी युवा संघटना, आपल्या कॅडेट्सना प्लास्टिक आणि इतर कचरा गोळा करण्यासाठी एकत्र केले. या मोहिमेला सुरुवात झाल्यानंतर प्रचंड गती, स्वीकृती आणि सहभाग मिळाला. पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालय, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान विभाग, भारतीय नौदल, भारतीय तटरक्षक दल, सैनिक स्कूल सोसायटी, आर्मी वेल्फेअर एज्युकेशन सोसायटी, बॉर्डर रोड ऑर्गनायझेशन आणि भारतीय राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरणासह विविध मंत्रालये आणि संस्थांनी त्यांचे समर्थन केले आहे. या उदात्त हेतूने राष्ट्रीय छात्र सेनेला ‘पुनीत सागर अभियान’ लाँच झाल्यापासून, १२ लाखांहून अधिक राष्ट्रीय छात्र सेनेच्या छात्र सैनिकांनी, माजी विद्यार्थी आणि स्वयंसेवकांनी सुमारे १९०० ठिकाणांहून १०० टन प्लास्टिक कचरा गोळा केला आहे, ज्याचा १.५ कोटी लोकांवर परिणाम झाला आहे. संकलित केलेल्या सुमारे १०० टन प्लास्टिक कचऱ्यापैकी ६० टनांपेक्षा जास्त कचरा पुनर्वापरासाठी सुपूर्द करण्यात आला आहे.
‘पुनीत सागर अभियान’ – एक टाईड टर्नर
मोहिमेच्या वाढत्या पाठिंब्यामुळे आणि यशानंतर, UNEP, त्यांच्या ‘टाइड टर्नर चॅलेंज प्रोग्राम’ द्वारे या उपक्रमात गुंतलेल्या, युवा संघटनेच्या सामर्थ्याचा फायदा घेण्याच्या उद्देशाने, राष्ट्रीय छात्र सेनेसोबत हातमिळवणी करण्याचा निर्णय घेतला. संयुक्त राष्ट्र संस्थेकडे प्लास्टिक प्रदूषणासह पर्यावरणाशी संबंधित विविध समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आज्ञा आणि ज्ञानाचा आधार आहे आणि तरुणांना संलग्न करण्यासाठी एक कार्यक्रम आहे.
राष्ट्रीय छात्र सेना आणि UNEP यांच्यातील सामंजस्य कराराचे उद्दिष्ट स्वच्छ जलस्रोतांना चालना देण्यासाठी तरुणांना जोडण्यासाठी प्रयत्नांना एकत्रित करणे आणि एकत्रित करणे हे आहे. माहितीची देवाणघेवाण आणि प्रशिक्षण उपक्रमांद्वारे क्षमता वाढवणे आणि पर्यावरणीय टिकाऊपणाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे हे उद्दिष्ट आहे; एनसीसी कॅडेट्सना पर्यावरण आणि हवामान बदलाशी संबंधित योग्य राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठांमध्ये सहभागी होण्याच्या संधींना प्रोत्साहन देणे आणि पर्यावरण आणि हवामान बदलाशी संबंधित परस्पर हेतूंच्या संयुक्त उपक्रमांमध्ये सहभागी होणे आणि विकसित करणे. हा सामंजस्य करार, तीन वर्षांच्या कालावधीसाठी अंमलात राहण्यासाठी, पर्यावरणाच्या क्षेत्रातील समान उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी त्यांचे सहकार्य आणि परिणामकारकता एकत्रित करणे, विकसित करणे आणि तपशीलवार करणे हे आहे.
