नवी दिल्ली, लोकशाही न्यूज नेटवर्क;
मंगळाच्या पृष्ठभागावर एक छिद्र सापडले आहे. या छिद्राची छायाचित्रे नासाच्या मार्स रिकोनिसन्स ऑर्बिटरने (MRO) काढली आहेत. या छिद्राची रुंदी फारशी नाही पण आत काय आहे हे माहीत नाही. शास्त्रज्ञ सध्या MRO वर बसवलेल्या हाय-रिझोल्यूशन इमेजिंग सायन्स एक्सपेरिमेंट (HiRISE) कॅमेऱ्यातून घेतलेल्या चित्रांचे परीक्षण करण्यात व्यस्त आहेत. हे छिद्र एखाद्या मोठ्या गुहेचे तोंड असू शकते का?
मंगळाच्या कोणत्या भागात हे छिद्र आढळले?
अवघ्या काही मीटर रुंदीचे हे विवर ज्या भागात आर्सिया मॉन्स नावाचा ज्वालामुखी आहे त्या भागात आहे. अर्शिया मॉन्स मंगळावरील तीन ज्वालामुखींच्या समूहाचा एक भाग आहे जे सुप्त आहेत. मंगळाच्या थार्सिस बल्जचे क्षेत्र हजारो किलोमीटरवर पसरलेले आहे ज्याखाली ज्वालामुखी जळतात. ते मंगळाच्या उर्वरित पृष्ठभागापेक्षा सुमारे 10 किलोमीटर उंच आहे. पूर्वी या भागातील ज्वालामुखी सक्रिय होते. हे छिद्र प्राचीन ज्वालामुखीय क्रियाकलापांचे परिणाम असू शकते.
शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, अर्शिया मॉन्समधील इतर छिद्रे पुरली असण्याची शक्यता आहे. अर्शिया मॉन्स प्रदेशातील अनेक विवर कोसळलेले स्कायलाइट्स किंवा भूमिगत लावा ट्यूबचे उघडणे असू शकतात. विवराचे छायाचित्र उजळलेली बाजूची भिंत दर्शवते. हे सूचित करते की कदाचित ते एक दंडगोलाकार विवर आहे.
तुम्ही वर जे चित्र पहात आहात ते कदाचित फक्त एक छिद्र किंवा शाफ्ट आहे, गुहेचे किंवा लावा ट्यूबचे प्रवेशद्वार नाही. हवाईच्या ज्वालामुखीमध्ये अशी छिद्रे आढळतात ज्यांना ‘पिट क्रेटर्स’ म्हणतात. ते लांब गुहा किंवा लावा ट्यूबद्वारे जोडलेले नाहीत. ते जमिनीच्या खोल दबल्यामुळे तयार होतात.
असे खड्डे पृथ्वीवर आहेत
हवाईचे खड्डे 6 ते 186 मीटर खोल आणि 8 ते 1140 मीटर रुंद आहेत. आर्सिया मॉन्समधील विवराची खोली सुमारे 178 मीटर आहे. आपल्या चंद्रावर असलेल्या लावा खड्डे आणि नळ्यांबद्दल आपल्याला माहिती आहे. त्यापैकी काहींचे तापमान 17 अंश सेल्सिअस आहे. या नळ्यांमध्ये अंतराळवीर आश्रय घेऊ शकतात, असे शास्त्रज्ञांना वाटते. हे तापमान बदल, किरणोत्सर्ग आणि लहान उल्कापिंडांपासून त्यांचे संरक्षण करेल.
मंगळाची गोष्ट वेगळी आहे. तेथे लावा नलिका असण्याची शक्यता फारच कमी आहे. मंगळाचे गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीपेक्षा खूपच कमी आहे, त्यामुळे तेथे मोठ्या नळ्या असण्याची शक्यता आहे. त्यांचा शोध अद्याप लागलेला नाही, परंतु शास्त्रज्ञांना त्यांच्या अस्तित्वाचे अनेक पुरावे मिळाले आहेत. जर ते कधी सापडले तर आपल्याला ते रोबोटिक मिशनद्वारे पहावे लागतील.
